(باب الصراط والجزاء) باب دی په باره د پل صراط او سزا کې

او مونږ ایمان لرو چې د صراط پل به په جهنم وهل کیږي، او هغه سخت خویه دی، بنده ګان به پرې د خپلو عملونو په اندازه تیریږي، او په هغه باندې د مارکونډي د غنو (خار خسک) په څېر تېرې کونډې دي، نو خلک به پرې د هغوی عملونو ته په لیدو پرې تېز تیریږي، او لومړی هغه کس چې د صراط له پل څخه به تېریږي هغه زمونږ نبي صلی الله علیه وسلم دی، له أبو هریرة - رضي الله عنه - څخه روایت دی وایي چې: رسول الله - صلی الله علیه وسلم - فرمایلي دي: «...يُحْشَرُ النَّاسُ يَوْمَ القِيَامَةِ، فَيَقُولُ: مَنْ كَانَ يَعْبُدُ شَيْئًا فَلْيَتَّبِعْ، فَمِنْهُمْ مَنْ يَتَّبِعُ الشَّمْسَ، وَمِنْهُمْ مَنْ يَتَّبِعُ القَمَرَ، وَمِنْهُمْ مَنْ يَتَّبِعُ الطَّوَاغِيتَ، وَتَبْقَى هَذِهِ الأُمَّةُ فِيهَا مُنَافِقُوهَا، فَيَأْتِيهِمُ اللَّهُ فَيَقُولُ: أَنَا رَبُّكُمْ، فَيَقُولُونَ: هَذَا مَكَانُنَا حَتَّى يَأْتِيَنَا رَبُّنَا، فَإِذَا جَاءَ رَبُّنَا عَرَفْنَاهُ، فَيَأْتِيهِمُ اللَّهُ فَيَقُولُ: أَنَا رَبُّكُمْ، فَيَقُولُونَ: أَنْتَ رَبُّنَا، فَيَدْعُوهُمْ، فَيُضْرَبُ الصِّرَاطُ بَيْنَ ظَهْرَانَيْ جَهَنَّمَ، فَأَكُونُ أَوَّلَ مَنْ يَجُوزُ مِنَ الرُّسُلِ بِأُمَّتِهِ، وَلَا يَتَكَلَّمُ يَوْمَئِذٍ أَحَدٌ إِلَّا الرُّسُلُ، وَكَلَامُ الرُّسُلِ يَوْمَئِذٍ : اللَّهُمَّ سَلِّمْ سَلِّمْ». «خلک به د قیامت په ورځ راپاڅیږي، نو وبه وایي: چا چې د هر شي عبادت کاوه د هغه پيروي دې وکړي، نو لدوی څخه به ځینې د لمر پیروي وکړي، او لدوی څخه به ځینې د سپوږمۍ پیروي وکړي، او لدوی څخه به ځینې د شیطانانو پيروي وکړي او دا امت به پاتې شي چې پدې کې به یې منافقان هم وي، نو الله تعالی به ورته راشي ورته به ووایي: زه ستاسو رب یم، نو هغوی به ووایي: مونږ به په همدې ځای کې یو تر څو مونږ ته زمونږ رب راشي، نو کله چې زمونږ رب راشي مونږ یې پیژنو، نو الله تعالی به ورته راشي، نو وبه وایي: زه ستاسو رب یم، هغوی به ورته ووايي: ته زمونږ رب یې، نو هغوی به یې راوبلي، نو د جهنم پر ملا به پل ووهل شي، نو زه به لومړی هغه کس یم چې له پيغمبرانو څخه خپل امت له صراط څخه تیروي، او په دغه ورځ به له پیغمبرانو پرته نور هیڅوک خبرې نه کوي، او د پیغمبرانو وینا به په دغه ورځ دا وي: اللهم سلم سلم. ای الله ومو ساتې وموساتي». بخاري (806)، مسلم (182)، ابوداود (4730)، ترمذي (2554) او ابن ماجه (178) روایت کړی دی.

او له أبو سعید الخدری - رضي الله عنه څخه روایت دی فرمایي: «...ثُمَّ يُؤْتَى بِالْجَسْرِ فَيُجْعَلُ بَيْنَ ظَهْرَيْ جَهَنَّم»، قُلْنَا: يَا رَسُولَ اللَّهِ، وَمَا الجَسْرُ؟ قَالَ: «مَدْحَضَةٌ مَزِلَّةٌ، عَلَيْهِ خَطَاطِيفُ وَكَلَالِيبُ، وَحَسَكَةٌ مُفَلْطَحَةٌ لَهَا شَوْكَةٌ عُقَيْفَاءُ، تَكُونُ بِنَجْدٍ، يُقَالُ لَهَا: السَّعْدَانُ، المُؤْمِنُ عَلَيْهَا كَالطَّرْفِ وَكَالْبَرْقِ وَكَالرِّيحِ، وَكَأَجَاوِيدِ الخَيْلِ وَالرِّكَابِ، فَنَاجٍ مُسَلَّمٌ، وَنَاجٍ مَخْدُوشٌ، وَمَكْدُوسٌ فِي نَارِ جَهَنَّمَ، حَتَّى يَمُرَّ آخِرُهُمْ يُسْحَبُ سَحْبًا...». «بیا به پل راوړل شي نو د جهنم پر شا به ولګول شي، مونږ وویل: ای د الله رسوله: او پل څه شی دی؟ هغه وفرمایل: هغه چې پښې پرې خویږي، د پاسه پرې لکه د حیواناتو د پنجو په څېر کړۍ او کلک، لوی او کاږه اغزي دي چې - دا ډول اغزي - په نجد کې موندل کیږي او د سعدان اغزي ورته وییل کیږي، ځینې مؤمنان پرې د سترګو په رپ، او ځینې لکه د برښنا او ځینې لکه د باد او یا تکړه آسونو او سپرلیو په څېر تېریږي، نو لدوی څخه ځیني وژغورل شي، او ځینې نجات مومي سره لدې چې راغورځیږي به او ځینې د جهنم په اور کې ورلویږي، تر دې چې وروستی یو یې تېر شي پداسې حال کې چې په څښېدلو به څښېږي». بخاري (7439) روایت کړی دی.

او رسول الله صلی الله عليه وسلم فرمايلي: «...وَفِي حَافَتَيِ الصِّرَاطِ كَلَالِيبُ مُعَلَّقَةٌ مَأْمُورَةٌ بِأَخْذِ مَنْ أُمِرَتْ بِهِ، فَمَخْدُوشٌ نَاجٍ، وَمَكْدُوسٌ فِي النَّارِ». «او د پل صراط په دواړو څنډو کې کونډې بندي شوي دي، امر ورته شوی تر څو هغه کسان راونیسي چې د نیولو امر یې ورته شوی دی، نو ځیني هغه دي چې کونډې به یې زخمي کړي خو وبه ژغورل شي او ځینې هغه دي چې د شا لخوا به ټیله ورکړل شي او په اور کې به وروغورځیږي». مسلم(195) روایت کړی دی.

وعن أَبي الزُّبَيْرِ، أَنَّهُ سَمِعَ جَابِرَ بْنَ عَبْدِ اللهِ رضي الله عنهما يُسْأَلُ عَنِ الْوُرُودِ، فَقَالَ: «نَجِيءُ نَحْنُ يَوْمَ الْقِيَامَةِ عَنْ كَذَا وَكَذَا، انْظُرْ أَي ذَلِكَ فَوْقَ النَّاسِ؟ قَالَ: فَتُدْعَى الْأُمَمُ بِأَوْثَانِهَا، وَمَا كَانَتْ تَعْبُدُ، الْأَوَّلُ فَالْأَوَّلُ، ثُمَّ يَأْتِينَا رَبُّنَا بَعْدَ ذَلِكَ، فَيَقُولُ: مَنْ تَنْظُرُونَ؟ فَيَقُولُونَ: نَنْظُرُ رَبَّنَا، فَيَقُولُ: أَنَا رَبُّكُمْ، فَيَقُولُونَ: حَتَّى نَنْظُرَ إِلَيْكَ، فَيَتَجَلَّى لَهُمْ يَضْحَكُ، قَالَ: فَيَنْطَلِقُ بِهِمْ وَيَتَّبِعُونَهُ، وَيُعْطَى كُلُّ إِنْسَانٍ مِنْهُمْ مُنَافِقًا، أَوْ مُؤْمِنًا نُورًا، ثُمَّ يَتَّبِعُونَهُ وَعَلَى جِسْرِ جَهَنَّمَ كَلَالِيبُ وَحَسَكٌ، تَأْخُذُ مَنْ شَاءَ اللهُ، ثُمَّ يُطْفَأُ نُورُ الْمُنَافِقِينَ، ثُمَّ يَنْجُو الْمُؤْمِنُونَ...». او له أبو الزبیر، څخه روایت دی چې هغه له جابر بن عبد الله - رضي الله عنهما - څخه اوریدلي دي؛ چې له هغه څخه جهنم ته د خلکو د ورتللو په اړه پوښتنه وشوه، نو هغه وفرمایل: «مونږ به د قیامت په ورځ له داسې او داسې ځای څخه راشو (یعنې د خلکو له پاسه ځای څخه چې د نورو قومونو څخه پورته وي) ؟ وایې: نو امتونه به یې له بتانو او هغه څه سره یو له بل پسې یو ځای راوغوښتل شي چې دوی به یې عبادت کاوه،بیا به له هغه وروسته مونږ ته زمونږ رب راشي، نو وبه وایي: څوک ګورئ؟ دوی به ورته ووایي: مونږ خپل رب ګورو، نو وبه وایي: زه ستاسو رب یم، نو دوی به ورته ووایي: اجازه راکړه چې درته وګورو، نو د خندا په حال کې به ورته راښکاره شي، وایې: نو دوی لره به روان کړي او - ټول - به ورپسې شي، او هر انسان ته به رڼا ورکړل شي؛ منافق وي او که مؤمن، بیا به ورپسې شي او د جهنم د پل له پاسه کړۍ او اغزنې کونډې دي، هغه څوک به پکې نخښلي چې الله ورته نخښتل غوښتي وي، بیا به د منافقانو رڼا مړه شي او مؤمنان به وژغورل شي...». مسلم روایت کړی دی (191).

او کله چې مؤمنان له صراط څخه وژغورل شي، بیا به د جنت او اور تر منځه په قنطره کې دوی ایسار کړای شي، نو له أبو سعید الخدري - رضي الله عنه - څخه روایت دی فرمایي چې: رسول الله - صلی الله علیه وسلم فرمایلي دي: «يَخْلُصُ المؤْمِنُونَ مِنَ النَّارِ، فَيُحْبَسُونَ عَلَى قَنْطَرَةٍ بَيْنَ الجَنَّةِ وَالنَّارِ، فَيُقَصُّ لِبَعْضِهِمْ مِنْ بَعْضٍ مَظَالِمُ كَانَتْ بَيْنَهُمْ فِي الدُّنْيَا، حَتَّى إِذَا هُذِّبُوا وَنُقُّوا أُذِنَ لَهُمْ فِي دُخُولِ الجَنَّةِ، فَوَالَّذِي نَفْسُ مُحَمَّدٍ بِيَدِهِ، لَأَحَدُهُمْ أَهْدَى بِمَنْزِلِهِ فِي الجَنَّةِ مِنْهُ بِمَنْزِلِهِ كَانَ فِي الدُّنْيَا». «مؤمنان به له اور څخه خلاص شي، نو په قنطره کې به ایسار کړای شي چې د جنت او اور تر منځه - ځای دی - نو دوی ته به یو له بل څخه د هغو ظلمونو قصاص واخستلی شي چې په دنیا کې د دوی تر منځه وو، تر دې چې کله ښه پاک او سوتره شي نو بیا به ورته جنت ته د ننوتلو اجازه ورکړای شي، نو قسم مې دې په هغه ذات وي چې د محمد نفس د هغه په لاس کې دی، چې یو له دوی څخه به په جنت کې خپل کور ته په ورتللو کې د دنیا له کور څخه زیات بلد وي». بخاري (6535) روایت کړی دی.